Tắc tia sữa có thể xảy ra ở bất cứ thời điểm nào sau khi sinh. Tuy nhiên, hiện tượng này thường gặp trong tuần đầu tiên. Vậy nguyên nhân tắc tia sữa là do đâu? Phải làm gì khi bị tắc tia sữa ?
1. Tắc tia sữa là gì ?
Tắc tia sữa là hiện tượng khá phổ biến ở những mẹ sau khi sinh con lần đầu. Tắc tia sữa là tình trạng sữa mẹ bị giữ lại bên trong các ống dẫn sữa ở bầu ngực. Hiện tượng này có thể khiến việc cho con bú cũng như hút sữa để tích trữ gặp nhiều khó khăn, đau đớn.
Tắc tia sữa không đe dọa đến tính mạng nhưng nếu không điều trị kịp thời nó có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng cho mẹ, ví dụ như viêm vú từ đó gây ra nhiễm trùng hay áp xe vú rất nguy hiểm.
2. Nguyên nhân , dấu hiệu gây tắc tia sữa
Nguyên nhân gây tắc tia sữa :
– Sản phụ không cho bé bú sớm và thường xuyên, không vắt sữa thừa khi trẻ bú không hết… Bên cạnh đó, hút/nặn sữa không đúng cách, trẻ đạp vào ngực mẹ hay mặc áo ngực quá chật, cũng làm tổn thương tuyến vú…
– Những ngày đầu sau khi sinh, sữa non đặc và sánh, nếu không được giải thoát kịp thời dễ dẫn đến tắc tia sữa.
– Khi bị nhiễm khuẩn, hệ thống ống dẫn sữa bị viêm, chít hẹp và cũng làm cho sữa không phóng ra được.
– Khi sản phụ bị bệnh, stress, hay chế độ dinh dưỡng chưa hợp lý… cũng góp phần vào nguy cơ tắc tia sữa. Tinh thần không thư thái làm can khí uất, ảnh hưởng đến chức năng vận hóa của tỳ, sữa ứ đọng hóa hỏa sinh nhũ ung.
– Không day đều bầu sữa để thông tia sữa ngay sau khi sinh.
– Không vắt bỏ sữa thừa khi trẻ bú không hết. Sữa đọng lại lâu ngày gây ôi, tắc và ung nhũ.
– Cảm nhiễm hàn tà, làm cho sữa khó lưu thông.
– Ăn uống thất thường gây tổn thương tỳ vị, vị nhiệt ủng trệ, nhiệt tích tại nhũ lạc, gây sưng đau vú.
– Sau khi cho trẻ bú không vệ sinh lau rửa đầu vú sạch.
Dấu hiệu nhận biết viêm tắc tia sữa :
– Bầu vú căng to hơn so với bình thường và càng lúc càng tăng dần, đau nhức và không tiết sữa hoặc ra ít.
– Có cảm giác mệt mỏi, nhức đầu, sốt, đau vú tăng lên nếu sữa đã ứ đọng nhiều ở bên trong.
– Khi sờ sẽ thấy có những khối tròn bề mặt gồ ghề, mật độ cứng với nhiều kích thước khác nhau, khi chạm vào rất đau.
3. Cách xử lý khi bị tắc tia sữa và một số lưu ý
– Để thông tia sữa , có thể sử dụng máy hút sữa hoặc vắt sữa mẹ bằng tay. Trường hợp tắc tia sữa lâu dẫn đến viêm nhiễm ở tuyến vụ hoặc thành áp-xe tuyến vú thì cần dùng kháng sinh toàn thần và cần được trích tháo mủ.
– Nếu mẹ tắc tia sữa mà sốt cao thì bé khi bú mẹ sẽ có biểu hiện đi ngoài, phân khác thường. Vì vậy, trong khi điều trị tắc tia sữa thì không nên cho bé bú mẹ mà cần khỏi mới cho bú lại.
– Trường hợp tắc tia sữa có cục co cứng, mẹ nên cho trẻ bú nhiều lần để hút bớt sữa ra, hoặc có thể dùng tay nắn nhẹ vắt sữa và kết hợp chườm ấm vú giúp thông tia sữa, sau đó massage bầu vú trong khi cho con bú hay đang hút bằng máy.
– Khi bị tắc tia sữa, các mẹ không nên hoạt động quá sức, cần nghỉ ngơi và bổ sung nhiều nước để sữa tiết ra đều đặn hơn.
Ngoài ra, để phòng ngừa bị tắc tia sữa, các mẹ cần giữ thật sạch đầu vú, nhất là ở các kẽ của núm vú. Trước khi cho bú phải lau sạch và vắt một vài giọt sữa đầu bỏ đi, khi bú xong lại phải lau sạch và khô. Nếu khi vắt sữa thấy tía nào đó tắc hoặc chảy không thành tia, thì xoa vú cho mềm, sau đó vắt mạnh để thông ống sữa khi cho bú như vậy sẽ tránh được tắc tia sữa.
